मुख्य सामग्रीवर वगळा

पोस्ट्स

मराठी कविता संकलन

कविता म्हणजे

  क विता म्हणजे निरर्थक बडबड नाही. कविता म्हणजे शब्दांचा फापटपसाराही नाही. शब्दांपुढे शब्द उभे केले की कविता होत नसते, कविता हा अतिशय दुर्घट असा साहित्यप्रकार आहे. सर्व प्रकारच्या कलेचे मुळ कवितेमध्ये आहे. ज्यांना खोल गुहेतला गुढ अंधार पाहता येतो, ज्यांना माणूस, निसर्ग आणि स्वतःबरोबर नाते जोडता येते आणि सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे ज्यांना हाका ऐकू येतात तेच उत्तम कविता लिहू शकतात. कवीचे कान नेहमी जमिनीला टेकलेले असावेत. जमीन आतून कायम कुस बदलत असते. तिच्या आतून कधी लाव्हा उफाळून बाहेर येतो तर कधी धरणीकंप होतो. कवीला माता आणि माती यांच्या गर्भाचा अंदाज असावा.                                 - कवी सायमन मार्टिन संकलन : संभाजी हरिभाऊ रोडगे
अलीकडील पोस्ट

विदूषक : जी.ए.कुलकर्णी ( कथा )

( मराठीतील काही निवडक कथा क्रमांक:- १ )  १.  विदूषक (कथा) :   जी.ए.कुलकर्णी  (काजळमाया कथासंग्रहातून) विशाल पसरलेल्या द्वादश गोपुरांनी सुशोभित असलेल्या रक्ताक्षीच्या मंदिरावर सुवर्णरंगाचा हंसध्वज मंदपणे थरथरत होता आणि शुभ्र कंदामधून केशरपुष्प उमलल्याप्रमाणे भासत होता. महामंदिराच्या दीर्घ, चित्रवेलीयुक्त अशा पाय-या ओलांडल्यावर खाली अत्यंत विस्तीर्ण असा संगमरवरी मंडप होता आणि त्या ठिकाणी आज राजसभेची योजना झाली होती. अर्धवर्तुळाकार मांडलेल्या अलंकृत आसनावर सर्व अमात्य तर राजवस्त्रात स्थानापन्न झाले होतेच, पण त्याशिवाय आजच्या विशेष प्रसंगी, पर्वतांच्या उतरणीवर राहणा-या वनजनांचे व्याधप्रमूख, सागराशी झुंज देत जगणा-या धीवरांचे नायक, झंजावाताप्रमाणे वनमुक्त संचारणा-या अश्वसमूहांना रजुबद्ध करणा-या अश्वव्यापा-यांचे नेते इत्यादी अनेक मांडलिकही उपस्थित होते. व्याधप्रमुखांच्या अंगावर कृष्णजीनांची आवरणे होती व त्यांनी कानात रुद्र-सुवर्णवलये अडकवली होती. धीवरांच्या अंगावर झगझगीत रेशमी वस्त्रे तंग बांधलेली दिसत होती आणि गुडघ्याखाली त्यांचे पाय उघडे, ओबडधोबड व केसाळ होते....

आपल्या "आत" आपण प्रेशर कुकर जन्माला घालतोय? - धनंजय देशपांडे

आपल्या "आत" आपण प्रेशर कुकर जन्माला घालतोय?       - धनंजय देशपांडे ( आपल्या "आत" आपण प्रेशर कुकर जन्माला घालतोय?कोरोनापेक्षा ही वेगाने वाढणारा मानसिक तणाव रोग... अपेक्षाचं ओझं तुमच्या आयुष्यात प्रेशर कुकरचं काम करतायेत का? तुम्ही कोणाच्या अपेक्षांच्या जाळ्यात अडकलेले आहात का? तुमचं मन मोकळं करून आयुष्याला हाय-हाय आणि नैराश्याला बाय-बाय करणारा धनंजय देशपांडे यांचा हा लेख नक्की वाचा .. )     के वळ हल्लीच्या लॉकडाऊनमुळेच नव्हे तर त्याच्या आधी सुद्धा आपल्यापैकी अनेकजण एका मोठ्या विकाराचे रुग्ण झालेलो आहोत. तो विकार (रोग) म्हणजे, "मी समोरच्याच्या मनासारखं कितीही चांगलं वागलो/वागले तरी उपयोग होत नाही. त्रासच होतो" खरेतर ही तक्रार घेऊन मला भेटायला येणाऱ्यांची संख्या कमी नाही. जमेल तसे त्यांना सांगतही असतो. तर या सर्वात मोठ्या प्रमाणावर (कोरोना पेक्षाही वेगाने) वाढणाऱ्या या रोगावर आज तुमच्याशी बोलावंसं वाटलं. म्हणून हा लेखप्रपंच.      तर होत काय की, समोरची व्यक्ती आपल्यावर विनाकारण रागावली तर सहसा काय घडतं? आपणही एक तर त्याच्यावर चिडतो, क...

मी मोर्चा नेला नाही...

मी मोर्चा नेला नाही                    – संदिप खरे मी मोर्चा नेला नाही, मी संपही केला नाही मी निषेध सुद्धा साधा, कधी नोंदवलेला नाही भवताली संगर चाले, तो विस्फ़ारुन बघताना कुणी पोटातून चिडताना, कुणी रक्ताळून लढताना मी दगड होउनी थिजलो, रस्त्याच्या बाजूस जेव्हा तो मारायाला देखिल, मज कुणी उचलले नाही नेमस्त झाड मी आहे, मूळ फ़ांद्या जिथल्या तेथे पावसात हिरवा झालो, थंडीत झाडली पाने पण पोटातून कुठलीही, खजिन्याची ढोली नाही कुणी शस्त्र लपवले नाही, कधी गरूड बैसला नाही धुतलेला सातिव सदरा, तुटलेली एकच गुंडी टकलावर अजून रुळते, अदृश्य लांबशी शेंडी मी पंतोजींना भ्यालो, मी देवालाही भ्यालो मी मनात सुद्धा माझ्या, कधी दंगा केला नाही मज जन्म फ़ळाचा मिळता, मी केळे झालो असतो मी असतो जर का भाजी, तर भेंडी झालो असतो मज चिरता चिरता कोणी, रडले वा हसले नाही मी कांदा झालो नाही, आंबाही झालो नाही                       – संदिप खरे

नोम चॉमस्की

नोम चॉमस्की (मराठी साहित्य संकलन)   नोम चॉमस्की ७ डिसेंबर  २०२० रोजी ९२ वर्षाचे झाले आणि त्यांनी ९३व्या वर्षात पदार्पण केले आहे. त्यांना भाषाशास्त्रातील पुढील योगदानसाठी खूप खूप शुभेच्छा  !                        नोम चॉमस्की  (७ डिसेंबर १९२८) यांनी आधुनिक भाषाशास्त्राला जन्माला घालून भाषेच्या गुंतागुंतीचा उकल करण्याची भूमिका घेतली. भाषेचा अभ्यास करताना तत्त्वज्ञानाच्या आणि मानसशास्त्राच्या दृष्टिकोनातून आणि भोवतालचे राजकारण-समाजकारण, निसर्ग अशा अनेक गोष्टींचा संबंध त्यांनी भाषेच्या अभ्यासाला लावला. त्यांचा या क्षेत्रातला आवाका फार मोठा आहे. हे सारे करताना त्यांनी भाषेच्या पारंपरिक चौकटीला छेद दिला आहे. उजवा किंवा डावा कोणताही विचार असो, लोकांच्या जनचळवळींचा नेमक्या सामाजिक आणि राजकीय आशयावर, वर्मावर बोट ठेवून, ठाम भूमिका घेऊन त्यांनी भाषेचा अभ्यास मांडला आहे.  भाषेच्या संदर्भात अकादमीय डिस्कोर्समध्ये भाषा ही संप्रेषणाचे प्रमुख साधन आहे, असे नेहमी म्हटले जाते (Language is a tool of communication ), हे खर...

तीन कृषी कायदे सोप्या भाषेत - दै. सामना ( रोखठोक)

■ तीन कायदे सोप्या भाषेत - दै.सामना (रोखठोक) 1)   न व्या कायद्याने अन्नधान्याच्या साठेबाजीवरील बंदी हटवण्यात आली आहे. आधीच्या सरकारने साठेबाजीवर बंधने लादली होती. खासकरून खाण्या-पिण्याच्या उत्पादनाचा साठा एका मर्यादेपलीकडे व्यापारी करू शकत नव्हते. आता सरकार म्हणते, व्यापाऱ्यांनी हवा तेवढा माल साठवून ठेवावा. कोणतीही मर्यादा नाही. का? ते समजून घ्या. पंजाबचा शेतकरी भडकून रस्त्यावर का उतरला ते पहा. पंजाबात अदानी उद्योगामार्फत अतिप्रचंड ‘सायलो’  उभारले जात आहेत. ते आपल्या गोदामांसारखे नाहीत. आपल्या मोठमोठ्या गोदामांच्या शंभरपट मोठे असे हे गोदाम. उद्योगपती पंजाबात हे ‘सायलो’ बांधू लागले आहेत. आता गहू, तांदूळ, डाळ, साखर, मका यांचा हवा तेवढा स्टॉक या महाप्रचंड गोदामांत अदानीसारख्यांना करता येईल. त्याचा परिणाम काय होईल? शेतकरी त्याचा माल जेव्हा बाजारात घेऊन येईल, त्याच्या पाच-दहा दिवस आधीच अदानींच्या गोदामातून ‘स्टॉक’ बाजारात आणला जाईल. त्यामुळे शेतकऱ्यांच्या मालाचा भाव एकदम घसरेल. बाजारातील गरज कृत्रिमपणे मारली जाईल. जेव्हा शेतकरी हताश होऊन त्याचा माल बाजारात पडेल किमतीत फ...